MÚA LÂN -NHẢY MÚA VỚI NGUY HIỂM

Để có thể nhảy múa trên dàn Mai hoa thung, hai diễn viên phải thực hiện các động tác phức tạp như đầu lân đứng một chân trên đùi, đứng trên tay hoặc vai của đuôi lân, rồi hai chân đứng trên đùi, quay 180 độ, nhảy ngồi lên đầu... Chỉ cần mất tập trung một khắc hoặc kết hợp không hài hòa với tiếng trống lân sư rồng để trượt chân xuống đất thì tai nạn là điều khó tránh khỏi.

1. Tại buổi khai trương đầu năm nay của một nhà hàng karaoke trên đường Hồ Biểu Chánh (quận Phú Nhuận, TP.HCM), vũ công chính của một đoàn lân sư rồng gặp nạn. Khi biểu diễn điệu Lân qua Mai hoa thung, ở một động tác phức tạp là bay lộn trên không rồi tiếp đất xuống cột sắt cao 3m có diện tích chỉ vừa đủ đặt hai bàn chân, vũ công này đã trượt chân ngã, lưng đập mạnh xuống bộ đạo cụ bằng sắt kia và trọng thương trong cái giật mình của các vũ công phụ họa kiêm “bảo hiểm” cho vũ công chính, họ đã lơ đãng đúng vào khoảnh khắc quan trọng nhất và không kịp đỡ bạn diễn. Không có một miếng nệm nào được trải dưới chân giá sắt. Vũ công gặp nạn được khiêng ra chiếc xe tải chở đạo cụ để xoa bóp bằng thuốc gia truyền của võ đường chủ quản. Đoàn lân tiếp tục chương trình, một vũ công khác lên thay thế, chủ nhà vẫn vui cười và cho tiền thưởng, khán giả “xem ké” vẫn trầm trồ với những pha nguy hiểm, như không có chuyện gì xảy ra. Vũ công bị ngã vẫn nằm đau đớn chết lặng ở thùng xe tải và được xoa bóp bởi cô gái phục vụ hậu trường của đoàn… Đáp lại sự lo lắng của chúng tôi, cả người bị nạn lẫn người đang chăm sóc đều bảo đấy là chuyện bình thường.

Một tiết mục Lân qua Mai hoa thung.

Những tai nạn như thế không hề hiếm với người làm nghề múa lân sư rồng, đến nỗi tai nạn chưa đến chết người như thế còn bị xem là rất bình thường. Một đầu lân nặng từ 3 - 6kg, một đầu rồng có khi nặng tới 20kg. Người ở vị trí đầu đòi hỏi phải có sức khỏe để có thể tung hứng, làm đủ trò mà một “chú lân” có thể nghĩ ra. Trong khi đó, người ở phần đuôi lại bị trùm kín mít, chỉ được nhảy múa, lắc lư theo tiếng trống lân sư rồng và theo phản xạ mà hoàn toàn không thấy được mặt trời! Trong múa trống lân, hai tiết mục hấp dẫn người xem nhất là Lân qua Mai hoa thung và múa Lân leo cột. Để có thể nhảy múa trên dàn Mai hoa thung, các diễn viên phải có thâm niên ít nhất là 5 năm luyện võ. Độ khó và nguy hiểm của nó nằm ở chỗ hai võ diễn viên phải thực hiện các động tác phức tạp giữa đầu lân và đuôi lân như đầu lân đứng một chân trên đùi, đứng trên tay hoặc vai của đuôi lân, rồi 2 chân đứng trên đùi, quay 180 độ, nhảy ngồi lên đầu... Vì thế mà chỉ cần mất tập trung một khắc hoặc kết hợp không hài hòa với tiếng trống để trượt chân xuống đất thì tai nạn là điều khó tránh khỏi.

2. Ở TP.HCM hiện nay có trên 60 đội lân, nằm rải rác ở các phường quận nhưng tập trung nhiều nhất là các quận 5, 6, 10 và 11. Những người đang chọn múa trống lân làm nghề mưu sinh đa số được chiêu nạp từ các lò võ, nhưng cũng có những người xuất thân từ học sinh, công nhân, người chạy xe ôm, bốc vác… Để làm được nghề, sau khi đã có đai có đẳng trong làng võ, người múa trống lân còn phải trải qua thời gian tập luyện từ 1 – 2 năm mới có thể thành thạo những tấn thế, bước đi, thể hiện được những hỉ, nộ, ái, ố của lân. Để tập được một tiết mục cũng phải mất 3 – 4 tháng. Thế nhưng ra nghề rồi, chuyện kiếm sống của họ còn phụ thuộc vào thời tiết, vào các dịp lễ lạt. Tết Nguyên đán và Tết Trung Thu là thời điểm “vàng” cho các nghệ sĩ này. Còn lại, nghề múa lân sư quanh năm sống nhờ các lễ động thổ, khánh thành, khai trương. Vào dịp Tết, mỗi đoàn lân cứ 1-2 ngày lại có một show, ngày cao điểm có khi lên tới 10, thậm chí 20 show. Còn những tháng bình thường, “kịch” nhất cũng chỉ dừng ở con số 5 show. Một buổi biểu diễn thường diễn ra trong khoảng thời gian từ 45 đến 60 phút, thu nhập từ 500 ngàn đến 10 triệu đồng cho cả đoàn, tùy vào nội dung, góc độ của chương trình, khoảng cách xa hay gần và cũng còn tùy vào số lượng lân. Với mức thu nhập đó, sau khi trừ tiền ăn uống, xe vận chuyển nhân viên, trang phục và trăm thứ hầm bà lằng khác thì mỗi diễn viên múa lân đút túi trung bình từ 50 đến 200 ngàn đồng cho một buổi diễn.

Ngoài giờ luyện tập và biểu diễn, người múa lân lại ở nhà làm dụng cụ. Ảnh: Huy Sơn